IJsland – Woensdag 25 mei 2016

Woensdag 25 mei 2016
(Bijna alle foto’s zijn te vergroten door er op te klikken)

Golden Circle
Om 10 uur in de ochtend moeten we achter de Domkerk klaar staan om een rondje Golden Circle te doen. We worden opgehaald door een busje van Ferna Travel en de bedoeling is dat we samen met nog meer toeristen in een grote bus van dezelfde firma een rondreis maken door een uniek stuk IJsland.

Onze chauffeur, tevens gids.

Het busje is deze keer keurig op tijd. Bij de Harpa, blijkbaar het verzamelpunt, moeten we overstappen in de grote Ferna-bus. De chauffeur is tevens onze gids voor deze dag en hij vertelt veel. We zijn nog maar nauwelijks op weg of hij begint al aan zijn verhaal: de geschiedenis van IJsland, het ontstaan van het eiland, de aardschollen en de Atlantische breuk, over de IJslanders, de armoede en de welvaart, de RK-kerk en haar macht, de tweedeling binnen de kerk tussen noord en zuid, de financiële crisis. Eigenlijk luisteren we naar de inhoud van een compleet toeristenboekje.

RK-kerk
Over de RK-kerk vertelt hij, door mij vrij vertaald, het volgende.  De kerk was een machtig instituut geworden. Priesters en monniken regelden je hele leven, vanaf je geboorte tot aan je overlijden, tenslotte je begrafenis “and then at least they took our money”.
Geen wonder dat de kerk rijker en rijker werd en geen wonder dat als gevolg van de Reformatie de IJslanders als “tegenprestatie” van de weeromstuit maar Luthers zijn geworden. Dat de RK-kerk met het geld van de IJslanders in de zak liep kregen we deze dag drie keer te horen.

Cel 9
Van spreken over geld is het maar een kleine stap naar de financiële crisis en naar de Panama Papers. Volgens onze chauffeur kun je in Reykjavik letterlijk wel over de koppen lopen als het gaat om het aantal mensen, waaronder hun eigen premier, dat zich op de een of andere manier schuldig heeft gemaakt aan de graaicultuur en belastingontduiking.
Dan vraagt de chauffeur of we het regeringsgebouw al hebben gezien. De meesten van ons hebben dat. Wij ook.
De chauffeur vervolgt: “OK. Wel, het gebouw was dus een voormalige gevangenis ten tijde van de Deense overheersing en de IJslandse premier, die onlangs als gevolg van de Panama Papers is afgetreden, had zijn kantoor in cel 9”.
Humor van de bovenste plank en verder commentaar is overbodig. Ondertussen rijden we Reykjavik uit. Aan de rand van de stad zien we flats, bouwwerken die doen denken aan de bouwstijl uit oostbloklanden.

Alting
We arriveren bij de scheiding van het Amerika- en Europacontinent. De breuklijn loopt dwars door een meer.

Onder dit meer loopt de continenten scheidingslijn.

Vanaf parkeerplaats één kunnen we lopend naar parkeerplaats twee, zo krijgen we instructie, met het vriendelijke verzoek om wel op tijd te zijn, want als we lang op iedereen moeten wachten brengt dat het dagprogramma in gevaar. Al wandelend komen we door de þingvellir, het gebied waar de Alting, het parlement zeg maar, werd gehouden. Hier kwamen de IJslanders in vroeger tijden eens per jaar bijeen om wetten op te stellen, huwelijken te sluiten en meningsverschillen te beslechten.

Alting

Omdat een dergelijke bijeenkomst een aantal dagen duurde, moest er worden overnacht in tenten en karren. Viswater was op loopafstand te vinden en bomen stonden wel in de buurt. Om voedsel te bereiden en om warm te blijven moest er hout worden gekapt en gestookt. Bomen werden omgehakt en tot op de dag van vandaag is er in de wijde omgeving geen boom meer te vinden, alleen wat struikgewas. Gevolg van de kap tijdens de landelijke vergaderingen. Deze plek was gekozen, omdat de stenen wand diende als klankbord, zodat iedereen goed kon horen wat er besproken werd, zo vertelde onze gids.

Snoep
Tijdens onze wandeling naar parkeerplaats 2 zien we een schoolklasje zitten in een ronde aarden wal. Het moet het fundament van een vikingwoning zijn geweest.
Een juf vertelt ons dat ze op deze manier proberen iets van de IJslandse geschiedenis op de leerlingen over te dragen. Maar zoals dat nu eenmaal gaat, zijn enkele leerlingen meer geïnteresseerd in de inhoud van een zak snoep waarmee een andere juf rondloopt, dan in het dagelijkse leven van deze of gene Viking uit een ver verleden.

Koken
Als we allemaal op parkeerplaats 2 zijn gearriveerd vertrekken we naar de geisers.
Ook nu doet de chauffeur tijdens de rit uitvoerig verslag over het ontstaan van de warmwaterbronnen en van wat ons te wachten staat. We krijgen ook nog een waarschuwing mee. We moeten maar niet te dicht in de buurt van de bronnen of van de geisers komen want dat is levensgevaarlijk. “In IJsland weten we exact hoelang het duurt om een toerist te koken”, zo besluit de (Langs de Alting naar parkeerplaats 2)           chauffeur zijn betoog.

Restaurant
We parkeren bij een groot gebouw met daarin gevestigd een drietal restaurants en een grote winkel. De restaurants: keuze uit een meer-gangen menu, uit de plate-service, de hamburger. Winkelinhoud: van kampeerspullen, warme kleding tot en met souvenirs. We kiezen voor het middelste restaurant en houden het op koffie.

Geisers
Het veld waarop de warmwaterbronnen zich bevinden is indrukwekkend.
Langs het wandelpad stroomt warm tot heet water door geultjes. Hier en daar pruttelt de aarde. Bij de geisers is het druk. Mensen staan met de camera en mobieltjes in de aanslag te wachten totdat de Strokkur, zo heet de geiser, begint te spuiten. We wachten ook op een uitbarsting, de camera onder handbereik. De geiser begint aan z’n werk, camera’s ratelen en ik klik ook een rijtje foto’s bij elkaar. Thuis de mooiste maar eens gaan uitzoeken.
We lopen het geothermisch veld rond en komen bij de Geysir, de de meest bekende warmwaterbron, die het nauwelijks meer doet maar wel de naamdrager is van alle keuken- en badgeisers. Vroeger spoot deze geiser het water wel tot 60 meter omhoog, maar door zeep in de geiser te gooien om ze extra vaak te laten spuiten werd deze ontregeld en deed de bron niks meer. Sinds het jaar 2000 als gevolg van een aardbeving is er weer wat leven in de brouwerij gekomen en spuit de geiser een of twee keer per dag warm water de lucht in. Dan gaat het om een paar meter.

We kijken vanaf een verhoging nog even over de omgeving en gaan dan richting de winkel, vol met alle mogelijke spullen en druk van de toeristen. Gisteren hadden we al te horen gekregen dat IJsland voor de keuze stond om of een grote energieleverancier, of om het toeristische trekpleister van wereldformaat te worden. Vorig jaar waren er 1,3 miljoen toeristen langs geweest en de verwachting is dat dit aantal de komende jaren alleen maar zal groeien. Toerisme, een stevige economische pijler. De discussie was nog gaande, maar bij de geisers had men zo te zien de keuze al gemaakt, want naast de restaurants werd flink gebouwd. Dat viel eveneens op tijdens het bezoek aan de Blue Lagoon. Daar stonden de hijskranen ook op een rijtje en waren de contouren van gebouwen reeds zichtbaar, maar daarover later meer.

Gulfoss
We moeten verder. Iedereen houdt zich vrij goed aan de afgesproken vertrektijd.
Op naar de Gulfoss, een waterval gevoed door het smeltwater van de gletsjers. We stoppen midden tussen bussen en auto’s op de parkeerplaats, want ook hier is het druk. “Allemaal huurauto’s van toeristen”, zegt de chauffeur. “IJslanders komen hier nu niet”. Ik kan me er wel wat bij voorstellen want het is koud en guur.  Als je in je huis beschikt over een centrale verwarming met warm water regelrecht uit de natuur, dan heb je op een gure, koude dag bij een waterval weinig te zoeken. Kun je maar beter de toeristen hun gang laten gaan.
De waterval is prachtig om te zien. Het water stort neer op een lager gelegen plateau, een haakse bocht vormend in de loop van de rivier. Vandaar valt het water nog een dertigtal meters naar beneden, daarmee een fijne waternevel opwekkend.

We worden dan ook lichtelijk nat. We lopen met de stroom van het water mee tot aan het einde van het voetpad. Daar verdwijnt  het water tussen de wanden van de rotsen.

Sigríður Tómasdóttir
Teruglopend naar de parkeerplaats vinden we het gedenk-monument van Sigríður Tómasdóttir, een activiste die zich heeft ingezet  om de Gulfoss uit handen te houden van lieden die de waterval wilden kopen om er een wachterkrachtcentrale te kunnen bouwen. Sigríður was hier fel op tegen en ze zou zich in de waterval gooien als deze verkocht zou worden. Dankzij haar protest is de waterval nu staatseigendom en natuurmonument.

Secret Lagoon
Onze laatste bestemming is de “Secret Lagoon”. Het is een oud zwembadje, waarin vroeger iedereen uit de wijde omgeving heeft leren zwemmen, aldus onze gids-chauffeur. Het bad was echter in verval geraakt maar een jonge zakenman, tevens vriend van de chauffeur, heeft het bad en de entourage er omheen gerenoveerd. Nu is het een toeristische trekpleister, opgenomen in de “Golden Circle”.

Respect
Onderweg worden ons de “spelregels” voor het bad nog even uitgelegd. Onze gids en chauffeur: “Er zijn een paar dingen waar u als bezoeker rekening mee moet houden als u van het bad gebruik gaat maken. Uiteraard hoeft u niet te gaan zwemmen. U kunt ook een wandeling maken of op het terras gaan zitten. We blijven ongeveer een uur in het zwembad. Voor de zwemmers het volgende. Wij IJslanders respecteren iedereen en wij verwachten dat ook van anderen. Wij zijn allemaal gelijk, waar we ook vandaan komen. Het is in IJsland de gewoonte dat u zich eerst douchet voordat u het bad in gaat. Daarbij moet u zich helemaal reinigen, dus ook uw intieme lichaamsdelen. Pas daarna kunt u uw badkleding aantrekken en kunt u zich naar het bad begeven. Bij binnenkomst ontvangt u een handdoek. Deze ligt al voor u klaar op de balie. Uw schoenen kunt u bij de ingang van de kleedkamers kwijt. Voor uw kleding zijn er lockers beschikbaar. Ik wens u een prettig verblijf”.

Kleedhokje Even later loop ik in m’n blootje rond tussen toeristen en een handjevol IJslanders. Hier zijn ze dus wel aanwezig. Een IJslandse leeftijdgenoot raadt me aan om de bril maar in de locker te doen. Het ding beslaat alleen maar. Het water is heerlijk, zelfs nog iets warmer dan dat van de Blue Lagoon. Op een plek waar het hete bronwater het bad instroomt kun je maar kort blijven. Het is daar eigenlijk te warm. Na enige tijd in het water te hebben rondgedobberd is het tijd voor wat foto´s. Ik loop rondom het bad, maak een foto van een oud hokje, vermoedelijk een voormalig kleedhokje. Erg fotogeniek blijkbaar, want ik zag het ook al in de reclamefolders afgedrukt. Warm water komt gewoon regelrecht uit de grond en via wat slangen en pijpen wordt het naar het zwembad geleid. Ook naburige “greenhouses” verwarmen hun kassen met bronwater. Dat is te zien aan de pomp-huisjes in de buurt van het bad en aan de buizen die met deze kassen in verbinding staan.

Terug
Het is inmiddels vijf uur als we vertrekken richting Hveragerdi. Het landschap wordt vlakker en er is wat landbouw en veeteelt (schapen) mogelijk. Veel is het niet. Het land is vroeger overspoeld geweest door de zee en verzilting heeft een rol gespeeld. Langzamerhand is er weer wat meer begroeiing gekomen. Om half zeven zijn we terug in Reijkjavik.